- Rien van Eck
Haanwijk
Ligging: 2,5 km ten noordwesten van de bebouwde kom van Sint-Michielsgestel. Bereikbaar via het gehucht Halder aan de weg van Vught naar Sint-Michielsgestel (parkeerplaats aanwezig), daar de brug over de Dommel oversteken. Naast de ingang ligt kasteel Nieuw Herlaer. Er is ook een parkeerplaats bij het Buitenlokaal van Brabants Landschap, bereikbaar via Dooibroek - Haanwijk.
Toegankelijkheid: vrije toegang op wegen en paden. Er is een wandelroute uitgezet (3,7 km) met blauw-rode paaltjes. Blauw-witte paaltjes geven de verbindingsroute weer naar De Pettelaar en het Sterrenbosch. Aansluiting op het wandelnetwerk. Honden aangelijnd toegestaan. Niet fietsen op de wandelpaden.
Eigenaar en beheer: Brabants Landschap.
Geschiedenis
Tijdens de Romeinse tijd was in de omgeving al sprake van bewoning. Bij Halder en Ruimel zijn resten gevonden van Romeinse villa's, houten waterputten en een pottenbakkersoven, alsook duizenden Romeinse munten, scherven aardewerk en mantelspelden en amforen.
Stichters van Haanwijk zouden leden zijn geweest van het geslacht Herlaer. Archieven uit 1570 en 1590 maken voor het eerst melding van een hoeve op Haanwijk. In een in 2017 gerestaureerde 'wederopbouwschuur' is het museum Romeins Halder gevestigd.
Het landhuis of kasteeltje stamt deels uit 1649, en deels uit de 18de eeuw. Karakteristiek is het oude torentje. Volgens een tekening van J. de Grave (1643-1712) bestond het gebouw uit twee haaks op elkaar staande vleugels. Het torentje was er ook al! De huidige ingang dateert van 1834. Het landhuis is in 2018 ingrijpend gerestaureerd. Hierin is nu een horecagelegenheid gehuisvest.
Na een wandeling kunt u uw dorst lessen in Koffie- en theehuis 't Haantje.
De bij het huis aansluitende boerderij stamt uit de 18de eeuw.
Bakhuis
Regelmatig (meestal eens per maand op zondagen) bakt hier een beroepsbakker in een met een met takkenbossen gestookte oven diverse soorten brood: tarwebrood, volkoren-tarweroggebrood, stokbrood en nog andere soorten brood.
Landschap, flora
De lager gelegen gebieden liepen nogal eens onder water. Met behulp van dijkjes hielden de bewoners droge voeten. Menig wandelpad op Haanwijk ligt op een dijk. Veel land is nog als hooiland in gebruik. Op de akkers zijn faselia ('bijenplant'), lucerne, klaprozen, korenbloemen en gele ganzenbloemen te vinden. Het parkbos werd aangelegd in de Engelse landschapsstijl: semi-natuurlijk, met kronkelpaden en onverwachte doorkijkjes. Langs de lanen en paden staan schitterende oude platanen, esdoorns, eiken, beuken en robinia's.
In de bosjes en houtwallen groeien lelietjes-van-dalen, dalkruid en salomonszegel.
De dikke van Haanwijk
De toendertijd dikste populier van Nederland stond vlakbij de ingang van landgoed Haanwijk langs de laan richting Halder. Hij werd in 1986 geveld, vanwege de veiligheid van wandelaars en fietsers. Hij was toen 150 jaar oud en had een omtrek van 6,80 m op borsthoogte. Lees hier meer over de dikke van Haanwijk en bekijk een filmpje over het vellen van deze boom op de website van het BHIC.
Fauna
In het bos van Haanwijk is een omvangrijke dassenburcht gevestigd. Vogelliefhebbers komen op Haanwijk ruimschoots aan hun trekken: u kunt er o.a. de witte en gele kwikstaart, roodborsttapuit, putter, goudvink, boomkruiper en -klever, tuinfluiter en bonte vliegenvanger vinden. Op de weilanden zijn ooievaar, blauwe- en zilverreiger niet zeldzaam.
Boerderij Out-Herlaer
Vanuit Haanwijk kun je wandelen naar de boerderij Out-Herlaer. Deze is gebouwd op de fundamenten van de het kasteel Oud-Herlaer, de zetel van de vroegere heerlijkheid Herlaer. Van het oude kasteel is al sprake in de elfde eeuw. In de 18e eeuw werd het kasteel gesloopt en met het materiaal werd later een boerderij gebouwd. In 2017 is de boerderij gekocht door Brabants Landschap, dat er een 'Brabants Buitenmuseum' wil vestigen. Het is de bedoeling dat het gebied rond Haanwijk en Out-Herlaer één gebied gaan vormen, waarvan natuur, cultuurhistorie en kunst de drie pijlers vormen.
Buiten Museum Herlaer is een initiatief van het Noordbrabants Museum en Brabants Landschap. De komende jaren worden internationaal bekende kunstenaars uitgenodigd een sculptuur aan het museum toe te voegen, dat te maken heeft met de natuur, de monumenten en de geschiedenis van het omringende landschap.
Informatiepunt Brabants Landschap. Het buitenlokaal is bedoeld voor groepen die de natuur in willen.