- Ferd Sauter
Heinis E. Balkweg
Balkweg
Rood omcirkeld op bovenstaande kaart staat Limit, waar de grens tussen 's-Hertogenbosch en Rosmalen ligt; hier ligt nu de Balkweg.
Aan de zuidkant van de dijk lezen we: Paal en Limit van 't Vrijdom Der Stad, en Rosmalen. Orthen hoorde tot het vrijdom van de stad 's-Hertogenbosch, Rosmalen niet. Mensen die in het vrijdom gedoopt waren konden poorter van 's-Hertogenbosch worden. Poorters van de stad konden lid worden van de gildes en konden niet berecht worden door een rechtbank in een andere stad, alleen door de rechtbank in 's-Hertogenbosch.
Als je over de Balkweg naar het Noorden gaat, kom je bij "Den Balk" over de "Rosmalense Wetering": zie volgende kaartuitsnede. Als je nog verder de Balkweg afgaat, kom je bij de Empelse Hut en de Galge donk.
De Empelse hut staat op een terp tussen de Tweede Morgen en de A59, die in 1973 tot rijksmonument is benoemd. De van oorsprong natuurlijke hoogte moet in de ijzertijd/Romeinse tijd bewoond geweest zijn en is in de Middeleeuwen door mensen verder opgehoogd. Gelegen in het gebied van de Beerse Maas, overstroomde het jaarlijks en gaf het beschutting en een borrel aan boeren en reizigers. "Hut" verwijst naar een gebouw dat in tijden van overstroming door de Beerse Maas werd afgebroken en later ('s zomers) weer werd opgebouwd. Zo zijn er hutten in het Beerse-Maasgebied in Macharen en Het Wild. Later woonde de kooiker van de eendenkooi die nu in de Maaspoort ligt, op de Empelse Hut.
Prachtige verhalen over de Empelse hut van de hand van Karin van Pinxteren, (kleindochter van bewoners van de Empelse hut) vind je op de website van Karin van pinxteren: https://karinvanpinxteren.com/2009/02/15/ankerpunt-10-terpstilte/
1837
De Balkweg was in 1837 een tolweg, die verpacht werd door het polderbestuur (Polder van der Eigen). De landbouwer Henricus van Hirtum had dat jaar een strop omdat hij wel de pachtsom van honderd gulden kwijt was, maar door militaire inundatie (onderwater zetten van gronden) bijna geen inkomsten aan weggeld had. Daarom vroeg hij een remis (teruggaaf) in een brief aan het bestuur van de polder van der Eigen. De brief is niet door hem zelf geschreven, alleen door hem ondertekend.
Geeft met verschuldigden eerbied te kennen Henricus van Hirtum landbouwer wonende te Empel arrondissement oss provincie Noord braband.
Dat hij addressant in den afgeloopenen Jare 1837 pachter van den ontvangst van het weggeld in den Balkweg is geworden; en wel voor eene somme van Honderd Gulden
Dat hij adressant, door den huidigen stand des waters niets meer dan dertien gulden op bovengenoemde pacht van Honderd gulden heeft kunnen ontvangen:
Zoo is het, om aangeroerde redenen, dat hij addressant zich eerbiedig tot UWEG(1) is wendende, nederig verzoekende, dat het UWEG goedgunstig behagen mogen; om hem addresssant een Remis g(?) van pachtpenningen toe te staan, verder solliciteerende, dat aan dit , des addressants dringend gedaan verzoek door UWEG goedgunstig mag worden voldaan.
Het welk is doende(2) / UWE Gestrenge onderdanige / dienaar, H. van Hirtum
2022: inzaaien van nieuwe boekweitakker op de 'Heinisdag' in april 2022. Deze akker in de hoek Balkweg - Bruistensingel (oostzijde Balkweg) krijgt de naam 'Tiboschakker '.
Waarschijnlijk eind 16e of begin 17e eeuw is de boerderij Herven 58 gebouwd, nu een gemeentelijk monument. Het is de vraag of dit vóór of na het beleg van 's-Hertogenbosch in 1629 is geweest. De huidige opzet van de boerderij is 18e-eeuws.
